Różnica między zadatkiem, a zaliczką ma największe znaczenie w przypadku, gdy umowa między stronami nie dojdzie do skutku. Zadatek bowiem, zgodnie z art. 394 KC, jest formą zabezpieczenia wykonania umowy i w przypadku, gdy umowa nie dojdzie do skutku z winy usługodawcy to istnieje obowiązek zwrotu podwójnej wysokości zadatku dla konsumenta, jeśli zaś to konsument który wpłacił zadatek nie wywiązał się z umowy usługodawca może odstąpić od umowy i otrzymany zadatek zatrzymać. Zaliczka natomiast jest wcześniej zapłaconą częścią ustalonej ceny, nie stanowi formy zabezpieczenia wykonania umowy. Jeśli więc umowa będzie wykonana, konsument zapłaci cenę pomniejszoną o wcześniej zapłaconą zaliczkę. Jeśli umowa nie dojdzie do skutku to następuje zwrot zaliczki konsumentowi. Nie ma natomiast żadnych przepisów o jej zwrocie w podwójnej wysokości tak jak przy zadatku .
Najważniejsze jest znać pojęcie zadatku i zaliczki czyli wiedzieć jakie skutki pociąga za sobą ustalenie czy mamy do czynienia z zadatkiem czy z zaliczką. Znając to będziemy wiedzieć czy w konkretnej sytuacji korzystniejsze jest dla nas zastosowanie zadatku czy zaliczki. Np. przy umowie sprzedaży, dla sprzedawcy towaru istotne jest to, aby nabywca przekazał zaliczkę, bo będzie zależeć mu na przekazaniu pozostałej kwoty, aby tej zaliczki nie utracić. Natomiast jeśli danej osobie zależy na tym żeby w określonym terminie pozyskać usługę to należy zdecydować się na duży zadatek który zmobilizuje usługodawcę do wykonania usługi gdy w przeciwnym razie będzie musiał zwrócić zadatek w podwójnej wysokości.
